Zakon u NSRS uredno usvojen, a IRB još ne obavlja platni promet

Izmjene zakona da bi IRB obavljala usluge platnog prometa i omogućila funkcionisanje firmi koje su pod američkim sankcijama uredno su usvojene u Parlamentu Srpske u julu prošle godine.

Međutim, skoro 10 mjeseci kasnije, ova institucija i dalje nije ni blizu uspostavljanju platnog prometa iako je u međuvremenu promijenjen i direktor.

Da li je ovo nemoguća misija na šta su mnogi upozoravali i tokom usvajanja zakona u Narodnoj skupštini i da li je ovo još jedan zakon koji je donesen a koji u praksi neće biti primijenjen?

Banke u BiH su početkom prošle godine počele da gase račune fizičkim i pravnim licima koja se nalaze na crnoj listi SAD-a nakon najava da bi se i one mogle naći pod sankcijama ako nastave saradnju sa sankcionisanim licima.

I onda se krenulo u traženje rješenja, pa je Parlament Srpske izmijenio više zakona kako bi se IRB-u omogućilo obavljanje unutrašnjeg platnog prometa i primanje depozita.

Pitali smo i IRB šta koči rad na uspostavljanju platnog prometa. Oni kažu da je to kompleksan i složen posao i da još uvijek analiziraju stanje.

„S obzirom na kompleksnost procesa samog uvođenja platnog prometa za sada možemo reći da se Investiciono-razvojna banka Republike Srpske nalazi u fazi aktivnog i sveobuhvatnog pregleda i ocjene usaglašenosti postojećeg modela poslovanja sa formalnim i tehničkim uslovima čije ispunjavanje prethodi uspostavljanju sistema platnog prometa, kao i uvođenju depozitarnih poslova u finansijsku ponudu IRB RS“, poručeno je iz IRB.

Ono što je ovde ključno za platni promet, a ujedno i upitno je dobijanje SWIFT koda. Zbog čega?

Zato što bi nova državna banka morala da bude članica SWIFT-a tačnije globalnog standarda za međubankarske transakcije.

To je možda i ostvarivo ali je sporno to da bi se,zbog poslovanja sa licima sa crne OFAC liste, nova banka našla pod sankcijama, izgubila članstvo SWIFT što bi dovelo do gašenja računa od strane Centralne banke i samim tim ugrozilo bi se postojanje IRB-a, kažu ekonomisti.

„Jedan od uslova koje postavlja Centralna banka je dobijanje SWIFT koda odnosno komunikacijskog broja za platni promet sa inostranstvom. Da li to može da dobije IRB ili ne, to zavisi od udruženja koje daje te kodove i ako oni odluče ili mogu da daju kod onda može ići dalje u razvoj banke“, kaže Zoran Pavlović, ekonomista.

Uvođenje IRB-a u platni promet kako bi se spasile, prema tvrdnjama stručnjaka, firme koje su dobile američke sankcije, dovode u opasnost da na crnoj listi završi i ova finansijska institucija.

Postavlja se pitanje da li je komercijalizacija IRB-a početak njenog kraja, ako se uzme u obzir da su prethodna iskustva pokazala da vlast u Srpskoj ne zna upravljati bankama što se može vidjeti na primjeru Banke Srpske, ističu u opoziciji. 

„Ja bih to stavila u kontekst svih ovih promjena koje su se desile u SAD-u gdje se vlasti Srpske opravdano ili ne nadaju da će se neke stvari u pristupu američke administracije promijeniti prema njima lično a sve ovo što je urađeno sa IRB odnosno taj prijedlog zakona da se IRB omogući platni promet je urađeno isključivo zbog stavljanja na crnu listu nekih od zvaničnika Srpske, smatra Jelena Trivić, predsjednik NF.

Mnogi su ranije upozoravali da izmijenjeni zakon o IRB-u direktno ide u pravcu zarobljavanja institucionalnog okvira privatnim interesima i da neposredno ugrožava funkcionisanje cjelokupnog bankarskog sistema u Srpskoj.

(BN)