Neustavno oduzimanje prihoda Banjaluci i Bijeljini

Namjera vlasti u Republici Srpskoj da donese zakon kojim bi se izmijenile postojeće zakonske odredbe o budžetskom sistemu Republike Srpske i raspodjeli javnih prihoda je suprotan Ustavu Republike Srpske.

Dr Milan Blagojević

Naime, tim zakonskim izmjenama se samo onim jedinicama lokalne samouprave koje imaju više od sto hiljada stanovnika žele smanjiti javni prihodi na koje imaju pravo i da se taj novac, kako najavljuje vlast, preusmjeri izrazito nerazvijenim i nerazvijenim opštinama u Srpskoj.

S obzirom na činjenicu da samo gradovi Banja Luka i Bijeljina imaju više od sto hiljada stanovnika, očigledno je da će samo ta dva grada biti pogođena ovom zakonskom izmjenom, i pored toga što u Republici Srpskoj ima i drugih gradova (Doboj, Prijedor, Derventa, Gradiška, Laktaši), a i opština, koje ne kubure s budžetom.

Prema tome, jasno je, mada to vlast neće da kaže, da vladajući režim u Republici Srpskoj ovim zakonskim izmjenama ne cilja nijedan od pobrojanih pet gradova u kojima ima svoju lokalnu vlast i čiji budžeti, što je od posebne važnosti za objašnjenje neustavnosti cijele ove konstrukcije vladajućih, su daleko od siromaštva, već ima pik samo na Banjaluku i Bijeljinu u kojima gradonačelnici dolaze iz opozicije.

Kada se sve ovo uzme u obzir, onda je cijeli predmetni poduhvat režima neustavan, jer je suprotan članu 66. stav 2. i članu 5. alineja 4. Ustava Republike Srpske.

Potonjom alinejom Ustava je propisano da se ustavno uređenje Republike Srpske temelji na vladavini prava.

Nema te vladavine ako pravni subjekti, a to su između ostalog i jedinice lokalne samouprave, nisu jednaki pred zakonom. Drugim riječima princip vladavine prava u svom sadržaju ima ugrađen imperativ da svi trebaju biti jednaki pred zakonom.

Zbog toga i jeste u članu 66. stav 2. Ustava Republike Srpske propisano da je jednakost pred zakonom osnova i mjera ovlašćenja svih republičkih organa.

Stoga je ovim ustavnim odredbama zabranjeno da Banjaluka i Bijeljina ne budu jednaki pred zakonom o raspodjeli prihoda u odnosu na Doboj,  Laktaše, Derventu i ostale gradove.

U tome je, dakle, srž predmetne neustavnosti sažeto kazane u ovom tekstu.

Zato nema dileme da ovaj neustavni zakonski projekat treba odmah po njegovom usvajanju u Narodnoj skupštini biti predmet zahtjeva za ocjenu ustavnosti, koji i Banjaluka i Bijeljina kao gradovi trebaju podnijeti Ustavnom sudu Republike Srpske.

Postupak pred tim sudom će, između ostalog, pokazati i je li taj sud režimski sud ili istinski ustavni sud, koji svoje odluke ne donosi u zavisnosti od toga ko vlada (da li Dodik ili neko treći), već isključivo prema slovu Ustava. Baš kao što ni ovaj tekst nije napisan zato što su Draško Stanivuković i Ljubiša Petrović gradonačelnici Banjaluke, odnosno Bijeljine, već samo zbog vladavine prava i jednakosti pred zakonom.

Piše: Dr Milan Blagojević