Banjaluka: Za stan od 50 kvadrata kilogram zlata

Za kupovinu novog stana od pedesetak kvadratnih metara u Banjaluci, a s obzirom na trenutne prosječne cijene, potrebno je izdvojiti oko 186.000 maraka, koliko otprilike košta i jedan kilogram zlata na svjetskim berzama.

Prosječna cijena stanova u novogradnji u Banjaluci u prvom kvartalu ove godine iznosila je 3.720 maraka po jednom kvadratnom metru, što znači da je za kupovinu omanjeg dvosobnog stana u najvećem gradu Republike Srpske bilo neophodno izdvojiti oko 200.000, a u nekim slučajevima, zavisno od lokacije, i mnogo više. 

Interesantno, toliko trenutno košta i jedan kilogram zlata, čija je cijena na istorijskom maksimumu, jer se za jednu uncu zlata (31,1 gram) mora izdvojiti 3.420 dolara. To u prevodu znači da jedan gram ovog plemenitog metala trenutno košta 110 dolara, odnosno oko 186 maraka, što do sada nije zabilježeno. 

Ako se vratimo tri godine unazad, tada je za isti  stan od 50 kvadrata bilo neophodno odvojiti protivvrijednost 1,8 kilograma zlata. Iako su cijene stanova u pomenutom periodu bile gotovo u konstantnom rastu, vrijednost zlata je od 2022. porasla za čak 80 odsto. 

Jedna unca je sa 1.847 dolara skočila na 3.420, što znači da je jedan kilogram ovog plemenitog metala danas vredniji za oko 80.000 maraka. To faktički znači da oni koji su prije tri godine kojim slučajem imali nešto novca da kupe zlatnu, kilogramsku polugu, na ovoj berzanskoj razlici mogli su da profitiraju bar dvadesetak kvadrata nekog stambenog prostora.  

Kada je u pitanju kretanje prosječne cijene kvadrata novogradnje u Banjaluci u prvom kvartalu ove godine, ona je u odnosu na isti period 2024. veća za 225 maraka (šest odsto). Prodato je ukupno 209 novih stanova ukupne površine 12.187 kvadratnih metara. Interesantno, ovo je duplo manje u odnosu na četvrti kvartal 2024, kada su građani kupili 454 stana. 

Kada se posmatraju cijene svih stanova, i novogradnje i starogradnje na godišnjem nivou u periodu od 2018. do 2024, prema podacima Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove, može se uočiti trend njihovog rasta, pri čemu je u 2022. došlo do ekstremnog rasta cijena. 
Tokom naredne dvije godine rast cijena stanova je nastavljen, ali u znatno manjoj mjeri, tako da je prosječna cijena stana u novogradnji iznosila oko 3.500 maraka, a u starogradnji 3.000. Ovo je vjerovatno i glavni razlog blagog pada prodaje, jer je tokom 2024. u Banjaluci prodato 1.200 stanova, odnosno pet odsto manje u odnosu na prethodnu godinu.  

Slična situacija je i kod kupovine kuća u Banjaluci. U ranijem periodu, pogotovo nakon početka turbulentnih dešavanja u svijetu, došlo je do naglog povećanja tražnje, jer se jedan broj ljudi preorijentisao sa kupovine skupih stanova na jeftinije kuće. Taj trend, međutim, mijenja se 2023, ali i 2024. i dolazi do smanjenog obima potražnje i kupovine. Tokom prošle godine u Banjaluci je prodato oko 400 kuća po prosječnoj cijeni od 170.000 maraka.

Prostora sve manje

Uporedo sa rastom cijena stanova i kuća u Banjaluci, u periodu od 2020. do 2024. došlo je i do značajnog rasta cijena građevinskog zemljišta. Prosječna cijena građevinskog zemljišta iznosila je devedesetak maraka po jednom kvadratnom metru, što je za 16 odsto  više u odnosu na 2023. godinu, što se može objasniti time što je pogodnog prostora za izgradnju sve manje u najvećem gradu Srpske. 

(Glas Srpske) Foto: BN/Arhiva