Prije 29 godina zvanično potpisan Dejtonski sporazum

Opšti okvirni sporazum za mir u BiH, poznat kao Dejtonski sporazum, zvanično je potpisan na današnji dan 1995. godine, u Jelisejskoj palati u Parizu.

Sporazum, koji je prethodno, 21. novembra 1995. godine, parafiran u Dejtonu potpisali su predsjednik Srbije Slobodan Milošević, predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman i lider bosanskih muslimana Alija Izetbegović.

U svojstvu svjedoka dokument su potpisali predsjednik SAD Bil Klinton, predsjednik Francuske Žak Širak, premijer Rusije Viktor Černomirdin, premijer Velike Britanije Džon Mejdžor, kancelar Njemačke Helmut Kol i premijer Španije Felipe Gonzalez.

Iako se uobičajeno naziva Dejtonski sporazum, po gradu Dejtonu u okrugu Montgomeri, u Ohaju u SAD, gdje su u vazduhoplovnoj vojnoj bazi Rajt Peterson vođeni tronedjeljni pregovori, zvanični naziv je Opšti okvirni sporazum za mir u BiH.

Njegovim potpisivanjem napokon je okončan troipogodišnji rat u BiH, započet aprila 1992. godine.

Ovim sporazumom BiH postala je složena zemlja sa dva konstitutivna entiteta - Republikom Srpskom i Federacijom BiH, te tri konstitutivna naroda - Srbima, Bošnjacima i Hrvatima.

Prema tom sporazumu, BiH je sastavljena od jedne republike i jednog još složenijeg državnog uređenja - federacije.

Tim dokumentom određeno je da će prostor Federacije BiH pokrivati 51 procenat površine, a Republike Srpske, 49 procenata ukupne površine BiH. Prostor Republike Srpske kasnije je umanjen obrazovanjem Brčko distrikta.

Prema potpisanom Dejtonskom mirovnom sporazumu, potvrđenom u Parizu, entiteti imaju velika ovlaštenja, a politički vrh BiH tek nekoliko funkcija koje su potrebne da bi ona postojala - spoljnu politiku, ljudska prava i spoljnu trgovinu.

Ovaj sporazum ozvaničio je Republiku Srpsku i na međunarodnom planu kao konstitutivni dio BiH, potvrđujući njena široka ovlaštenja u zakonodavnoj, sudskoj i izvršnoj vlasti.

(Srna) Foto: reddit