Da li su Dodik i Janša zajedno u dogovoru oštetili RiTE Ugljevik za 131 milion KM?

“Milorad Dodik je tu nagodbu godinama odbijao ali je pokušao za vrijeme Vlade Janeza Janše da pošalje svog čovjeka ili njemu bliske ljude da se otkupi to potraživanje, i to ne oni nego su pronašli italijansku firmu koja bi kupila to potraživanje, tako da bi se oni u sve obaveze Elektroprivrede Srpske i RiTe Ugljevik, odnosno u razliku između toga ugradili”, kaže Bećirović za BN.

Rudnik i termoelektrana Ugljevik, Elektroprivrede Srpske kao njen vlasnik, a time i Srpska svakim danom tonu u sve veći finansijski ambis. 131 milion maraka nepovratno je bačen u vjetar.

Presudom Arbitražnog vijeća u Beogradu RiTE „Ugljevik“ je obavezana da „Elektrogospodarstvu” Slovenije” plati 67 miliona evra (131 milion KM) po osnovu prijeratnih ulaganja u TE „Ugljevik“ te da im pored toga isporučuje jednu trećinu struje koju proizvede. Dok u vaduhu visi pitanje kako to platiti, na pomolu je još jedna potencijalna nevolja.

Rudnik i termoelektrana Ugljevik, Elektroprivrede Srpske kao njen vlasnik, a time i Srpska svakim danom tonu u sve veći finansijski ambis. 131 milion maraka nepovratno je bačen u vjetar.

Moglo se to davno izbjeći da se u spor sa Slovencima, kao i mnoge do sada, nije umiješala politika i lični interesi vrha vlasti, tvrdi Zijad Bećirović, ekonomista i direktor Međunarodnog instituta za bliskoistočne i balkanske studije iz Slovenije.

Bećirović kaže da je u svemu tome velika odgovornost vlasti u Banjaluci, Vlade Republike Srpske, a pogotovo Milorada Dodika jer su, kako tvrdi,  Slovenci nudili nagodbu.

“Milorad Dodik je tu nagodbu godinama odbijao ali je pokušao za vrijeme Vlade Janeza Janše da pošalje svog čovjeka ili njemu bliske ljude da se otkupi to potraživanje, i to ne oni nego su pronašli italijansku firmu koja bi kupila to potraživanje, tako da bi se oni u sve obaveze Elektroprivrede Srpske i RiTe Ugljevik, odnosno u razliku između toga ugradili”, kaže Bećirović za BN.

Bio je to politički dil Dodika i Janše, otkriva Bećirović.

“Janez Janša je sa istomiljenicima radio na tome da se Dodiku ne uvedu sankcije unutar EU, dok je Milorad Dodik blokirao određene istrage koje se vode u BiH, a koje su povezane sa finansiranje slovenačke Demokratske stranke Janeza Janše iz BiH. Tu je bilo riječu o anžmanima između Janeza Janše i Milorad Dodika”, objašnjava Bećirović.

Slovenija je prvo pokrenula arbitražu u Vašingtonu odnosno Hagu, protiv BiH, a time i Srpske, zbog prijeratnih ulaganja i neisporučene struje, u kojoj je učestvovalo Pravobranilaštvo BiH, kaže profesor Ustavnog prava Mlađen Mandić. Dodaje da je ta arbitraža na neki način bila uslovno dobijena.

“U međuvremenu je Republika Srpska, ničim izazvana, povela arbitražu samostalno pred Privrednom komorom u Beogradu po istom postupku i istim pravnim osnovom. Artibraža je izgubljena. Arbitražne odluke su u prvom stepenu i izvršne i pravoslažne i nema pravnog lijeka protiv artibratžnih odluka pa Republike Srpska, pošto je sama učestvovala u arbitraži u Beogradu mora platiti iznos tužbenog zahtjeva sa zateznim kamatama”, ističe Mandić.

Nazad, dakle nema. Ima li RiTE Ugljevik 131 milion maraka?

Nema, smatra ekonomista Damir Miljević, i dodaje da ih vjerovatno nema ni Elektroprivreda Srpske. Na koga će onda pasti teret gubitka? Pitanje je logično, kao i odgovor.

“Desiće se ono što se dešava kad su u pitanju javna preduzeća u Republici Srpskoj, a to je da će gubici biti socijalizovani odnosno preneseni na potrošače u vidu povećanja cijene električne energije”, jasan je Miljević.

Što se tiče isporuke jedne trećine proizvedene električne energije, mišljenja je Miljević, Ugljevik je ima, pogotovo što, koliko ja on upoznat, u arbitraži piše da će se električna energija isporučivati po tržišnoj cijeni.

Gubitak toliko novca dovešće u pitanje opstanak RiTe Ugljevik i Elektroprivrede Srpske, ocjenjuje Zijad Bećirović.

Godišnji prihodi RiTE Ugljevik, uz povećanu cijenu elektične energije, su nešto manji od 200 miliona KM, s tendencijom da će cijena struje padati. Tako će cjelokupni godišnji prihod, a ne dobit, biti namijenjen Slovencima. Biće dovedena u pitanje likvidnost RiTE Ugljevik i Elektroprivrede Srpske”, jasan je Bećirović.

Po pravilu, nevolja nikad ne dolazi sama. Naime, Slovenci sada mogu aktivirati i arbitražu u Vašingtonu, a koja je u stanju mirovanja čekala rezultat arbitraže u Beogradu, putem koje traže odštetu od nevjerovatnih 758 miliona evra, odnosno oko vrtoglavih milijardu i po maraka.

(BN) Foto: Ilustracija/Fejsbuk